«انتخابات درکرمانشاه از مشروطه تا کودتای 28 مرداد 1332»

چکیده با انقلاب مشروطه ایران وارد عرصه جدیدی از تاریخ معاصر خود شد. هدف از انقلاب مشروطه محدود نمودن قدرت حاکمیت تا سر حد ممکن و به وجود آمدن نظام دموکراتیک بود مجلس رکن اصلی نظام مشروطیت محسوب می شد، و نوشتن نظام نامه انتخابات اولین اقدام اساسی در جهت ورود نمایندگان منتخب به مجلس بود.با شکل گیری نظام مشروطه ،انتخابات تقریبا بصورت هم زمان با دیگر نواحی در کرمانشاه نیز برگزار شد. وجود وقایع و جریانات سیاسی ،نفوذ عوامل داخلی و خارجی و همچنین حضور اقشار و گروههای مختلف، باعث به وجود آمدن پیامدهای مختلفی در نتایج انتخابات و موانعی بر سر راه تکامل دمکراسیدر دوران مشروطیتدراین ناحیه به حساب می آمد. از شروع مشروطیت تا کودتای مرداد1332،هفده دوره انتخابات برگزار شد.دوره اول انتخابات مجلس شورای ملی در کرمانشاهان براساس نظام نامه اصنافی که طبق آنگروه اندکی براساس قوانین انتخاباتی حق مشارکت در امر انتخابات را داشتندصورت پذیرفت.انتخابات دوره دوم بعد از فتح تهران توسط مجاهدین وخلع محمد علیشاه در سلطنت احمد شاه براساس نظام نامه دو درجه اجراگردید. انتخابات دوره سوم براساس نظام نامه یک درجهبودوبا برتری حزب دمکرات درکرمانشاه خاتمه یافت .انتخابات دوره چهارم تحت شعاع کودتای اسفند1299 و قرارداد 1919قرار گرفت.کرمانشاه از کانونهای نفوذ وثوق الدوله محسوب می شد. در دوره پنجم رضاخان با اعمال نفوذ نظامی توانست اکثریت وکلای مورد نظر خود را از کرمانشاهان انتخاب نماید.در دوران سلطنت رضاشاه از مجلس ششم تا سیزدهم شواهد و مدارک حاکی از برگزاری انتخابات کاملا فرمایشیمی باشد.در دوره مذکور هشت دوره انتخابات انجام شد که چهار دوره آن با نظارت مستقیم وزارت دربار و از دوره دهم تا سیزدهم نیز تحت نظارت مستقیم رضا شاه در اداره انتخابات و وزارت داخله انجام می شد. پس از شهریور 1320با استعفای رضا شاه وآغاز سلطنت محمد رضا شاه فضای دیکتاتوری شکسته شد. احزاب سیاسی ، علما ، عشایر، فعالیت خود را از سر گرفتند.بااین وجود در دوره چهاردهم اعمال نفوذ نیروهای انگلیسی در کرمانشاه مانع از برگزاری یک انتخابات آزاد شد.در دوره پانزدهم نیز نمایندگان کرمانشاهان تحت تاثیر اعمال نفوذ قوام السلطنه و حزب دموکرات او روانه مجلس شدند. مبارزات بر علیه قراردادهای نفتی با دول بیگانه در این مجلس انتخابات دوره شانزدهم و هفدهم را تحت شعاع خود قرار داد. انتخابات دوره شانزدهم در فضای خفقان پس از ترور شاه و با تقلبات گسترده دولت همراه بود. انتخابات دوره هفدهم در تاریخ کرمانشاهان نقطه عطفی به شمار می رود. در این دوره هر چهار نماینده کرمانشاهان از اعضای حزب جبهه ملی بودند که با اکثریت آراء به مجلس راه یافتند.اما مجلس هفدهم مدت زمان کوتاهی دوام داشت و بنابر خواست و تشخیص دکتر مصدق تعطیل شد.